Bu tarz eleştiri, eseri yargılamak amacını gütmez, onu açıklamak, anlamak, yorumlamak amacına yönelir. Eseri açıklayabilmek için tarihî ve psikolojik şartları araştırır, metin üzerinde çözümleme çalışmaları yapar. Açıklayıcı eleştirilerinin de yarı nesnel, nesnel ve öznel olan tipleri vardır. Açıklayıcı eleştiri kendi içinde ayrıca üç sınıfa ayrılabilir:
a) Yorumlayıcı eleştiri (herméneutique): Bu tip eleştiri, yazarın niyetini dikkate almaz, eserin anlamını kavramaya yönelir. Mesela Freud’ün kuramları çerçevesinde gelişen Psikanalitik eleştiri, bir yorumlayıcı eleştiri türüdür.
b) Bilimsel eleştiri: Metni açıklamak için daha çok metnin dışındaki nesnel olguları araştırır, nesnellik kaygısı büyüktür. Lanson’un eserlerinde bu tip eleştiri ön plana çıkar. Üniversite eleştirileri de bu gruba girer.
c) Biçimsel eleştiri: Edebî eserin yapısına, üslûbuna ve türüne yönelmiş bir eleştiri anlayışıdır. Yapısal eleştiri yöntemleri bu tip içinde yer alır (Hébert, Louis, 2011, s.28).